W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic.

Bydgoszcz to liczące ponad 350 tysięcy mieszkańców miasto rozciągające się 20 km w linii W-E i 10 km południkowo, zajmujące obszar 174, 57 km2. Jednak narodziła się ona na nieistniejącej dziś, niewielkiej, piaszczystej wyspie, utworzonej przez leniwie płynącą, meandrującą Brdę. To na niej w latach trzydziestych XI wieku, za panowania Kazimierza Odnowiciela zbudowano warowny gród, do którego przylgnęła nazwa Bydgoszcz, wywodząca się zapewne od dawnego imienia osobowego Bydgost.

Grody, czyli miejsca ogrodzone w celach obronnych, których pozostałości dziś nazywamy grodziskami, budowano z potrzeby ochrony życia i mienia ludzi zamieszkujących określone terytorium. Stanowiły one ośrodki władzy terytorialnej panującego, pełniły funkcje militarne, a także były centrami przy których rozwijała się działalność gospodarcza i handlowa. Osadnictwo grodowe w okolicach Bydgoszczy potwierdzone jest istnieniem wielu grodzisk. Poza wspomnianym wyżej, w centrum Bydgoszczy zlokalizowano je także w Fordonie (Wyszogród), Myślęcinku (Zamczysko), a także w bliższych i dalszych miejscowościach: m.in. w Pawłówku, Nakle nad Notecią, Więcborku, Strzelcach Dolnych oraz Pniu.

Wystawa „W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia średniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic", prezentuje kulturę materialną, a przez jej pryzmat także różne przejawy życia społecznego i duchowego wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic. Dzieje tego regionu ukazano na tle szerszych wydarzeń dotyczących państwa polskiego. Na ekspozycji zaprezentowano różne narzędzia, ozdoby, uzbrojenie, przedmioty codziennego użytku, itp. Dzięki czemu przybliżono różne przejawy życia codziennego jakie toczyło się zarówno w grodzie, i nieco inne na podgrodziu. Ramy chronologiczne wystawy obejmują okres średniowiecza i wyznaczają je datowania zabytków, jakie wyeksponowano na wystawie, tj. od VII w. po połowę XIV w.

Eksponaty pochodzą ze zbiorów własnych pozyskanych z darów oraz na drodze wykopalisk, nadzorów i interwencji archeologicznych prowadzonych przez pracowników Muzeum, głównie na terenie dawnego województwa bydgoskiego (obecny powiat bydgoski, nakielski, sępoleński), z przekazów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu Delegatura w Bydgoszczy oraz z badań prowadzonych przez Instytut Archeologii UMK w Toruniu.

Poprzez ciekawą aranżację plastyczną, liczne rekonstrukcje, a także wprowadzenie nowoczesnych metod przekazu, umożliwiających czynny udział w zwiedzaniu wystawy, przybliżona została atmosfera tamtych czasów.

tekst: J.J. Łosiowie

W ramach wystawy realizowane sa lekcje:

Jak żyli ludzie 1000 lat temu? (klasy I-III szkół podstawowych)

W spiżarni naszych pradziadków (klasy I-III szkół podstawowych)

Kultura średniowiecznej Bydgoszczy i okolic w świetle źródeł archeologicznych (klasy IV-VI szkół podstawowych, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, szkoły wyższe)

W poszukiwaniu poczatków Bydgoszczy - wycieczka śladami średniowiecznej Bydgoszczy (klasy IV-VI szkół podstawowych, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne)

Dawno, dawno temu - życie i kultura człowieka w pradziejach (klasy IV-VI szkół podstawowych, gimnazja)

Nie zawsze jak Indiana Jones - archeolog i jego praca (klasy IV-VI szkół podstawowych, gimnazja)

Na bursztynowym szlaku - życie mieszkańców Pomorza w czasach imperium rzymskiego (gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne)

Życie i kultura człowieka w pradziejach (szkoły ponadgimnazjalne)

otwarta w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy w dniu 12 maja 2010 r.

Autorzy scenariusza i komisarze wystawy: Jolanta Szałkowska – Łoś, Józef Łoś

Współpraca: Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Toruniu Delegatura w Bydgoszczy

Konsultacja:  prof. dr hab. Wojciech Chudziak, dr hab. Dariusz Poliński, dr Alicja Drozd,  dr Jacek Bojarski, Elżbieta Dygaszewicz

Wykonawstwo techniczne aranżacji: Zenon Jacyna

Autorzy prezentacji komputerowych: dr Łukasz Czyżewski, Marcin Wachniak

Autor zdjęć i rysunków do prezentacji komputerowych: Wojciech Woźniak, Marek Chełminiak, dr. Jacek Bojarski, dr Łukasz Czyżewski, dr Andrzej Janowski, dr Ryszard Kaźmierczak,  Maria Gajownik, archiwum MOB, archiwum Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle, archiwum WKZ Delegatura w Bydgoszczy

Teksty i komentarze do prezentacji i filmu: J. J. Łosiowie

Zdjęcia i filmy wykorzystane na wystawie wykonano w: Biskupinie, Bydgoszczy – Zamczysku, Bydgoszczy – Fordonie, Strzelcach Dolnych, Pniu

Autorzy rekonstrukcji i kopii : Robert Grochowski, dr Jacek Bojarski, dr Ryszard Kaźmierczak, Krzysztof Rybka, Adriana Witucka, Jarosław Strobin, Wojciech Kwieciński, Ewa Grobelna, Zenon Jacyna

Zabytki, kopie i modele eksponowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy oraz:Instytutu Archeologii Uniwersytety Mikołaja Kopernika w Toruniu i Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu Delegatura w Bydgoszczy

Informujemy, że wystawa "W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic" została nominowana do nagrody Wydarzenia Muzealne Roku Sybilla 2010 w kategorii: wystawy etnograficzne i archeologiczne (stałe i czasowe).